بررسی اثر دمای هوا و رطوبت نهایی شلتوک بر درصد ترک و ضریب تبدیل ارقام برنج ایرانی در خشک کن بستر سیال

چکیده ارزش اقتصادی محصول برنج به وسیله کیفیت آن بعد از عملیات تبدیل شلتوک به برنج سفید تعیین می­شود. ضریب تبدیل و درصد ترک دو شاخص مهم جهت تعیین کیفیت برنج بعد از عملیات تبدیل هستند که نوع خشک­کن مورد استفاده نیز بر میزان این شاخص­ها تاثیرگذار است. در این تحقیق اثر دمای هوای خشک­کن در چهار سطح 40، 45، 50 و 55 درجه سانتی­گراد و رطوبت نهایی شلتوک در سه سطح 10-8، 12-10 و 14-12 درصد بر مبنای خشک و رقم برنج در سه سطح طارم دم­سیاه، هاشمی و شیرودی بر درصد ترک و ضریب تبدیل طی خشک شدن در خشک­کن بستر سیال بررسی شد. آزمایشات در سه تکرار و در قالب طرح فاکتوریل سه فاکتوره 3×3×4 انجام شد. نتایج نشان داد ضریب تبدیل ارقام طارم دم­سیاه، هاشمی و شیرودی با افزایش رطوبت در هر چهار سطح دمایی کاهش می­یابد. به منظور خشک کردن برنج، دماهای 40 و 50 درجه سانتی­گراد برای رقم طارم و دمای 55 درجه سانتی­گراد برای رقم شیرودی منجربه حصول بهترین ضریب تبدیل می­شود. درصد ترک رقم هاشمی با افزایش دما افزایش می­یابد درصورتی که درصد ترک رقم شیرودی کاهش می­یابد. کمترین درصد ترک ارقام طارم، هاشمی و شیرودی به ترتیب در دماهای (45 و 50)، 45 و 55 درجه سانتی­گراد به وجود می­آید، بنابراین توصیه می­شود برای ایجاد کمترین میزان ترک از دماهای مذکور برای خشک کردن این ارقام استفاده شود.